დეტალები

ხმამაღლა საკითხავი პოლიტიკოსებისათვის

სწორედ ასე დგას საკითხი და არა ჯარიმები თუ ნაკლები გამონაბოლქვი. ეს. ჩვენი არჩევანია ილუზიებით ვიცხოვროთ, თუ პრაქტიკული შედეგები მივიღოთ. 

ავტომობილების გამონაბოლქვთან დაკავშირებით ემოციები ყოველთვის ფარავს საღ აზრს ან მოქმედებას. უფრო ხშირად ადამიანები სწრაფ შედეგებს ითხოვენ, ასევე, ფიქრობენ, რომ ეს მხოლოდდამხოლოდ მთავრობის საქმეა გამონაბოლქვს წინ გადაუდგეს.

დეტალები

ავტორი: Craig Biddle

თარგმანი: ირაკლი იაგორაშვილი, აინ რენდის ცენტრი - საქართველო

სტატია თავდაპირველად გამოქვეყნდა The Objective Standard-ის გვერდზე და შემოკლებული ვარიანტი ხელახლა გამოქვეყნდა აქ მათი ნებართვით. 

 

დავიწყოთ სამი ერთი შეხედვით უდავო ფაქტით:

პირველი - პოლიტიკა არის ფილოსოფიის დარგი, რომელიც განსაზღვრავს სათანადო სოციალური სისტემის პრინციპებს, მათ შორის მთავრობის შესაფერის ფუნქციებს. პოლიტიკა პასუხობს შემდგომ შეკითხვებს: ”რისი გაკეთების უფლება უნდა ჰქონდეს ადამიანს? რა უნდა აიძულონ? რა უნდა აეკრძალოს? როგორ უნდა ჩამოაყალიბოს და აღასრულოს მთავრობამ შესაბამისი ქცევის წესები?” სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, პოლიტიკა არსებითად ეხება თავისუფლებასა და იძულებას.

დეტალები

„საქართველოს მუნიციპალიტეტების ინდექსის" 2022 წლის კვლევის შედეგები ეფუძნება საქართველოს 5 თვითმმართველი ქალაქის (თბილისი, რუსთავი, ქუთაისი, ფოთი, ბათუმი) და 20 თვითმმართველი თემის მუნიციპალიტეტების მონაცემებს 2021 წლების მდგომარეობით. 
პროექტის მიზანია ხელი შეუწყოს საქართველოში თვითმმართველობის განვითარებას და გაძლიერებას. კვლევა საერთაშორისო გამოცდილებაზე დაყრდნობით განახორციელა ახალმა ეკონომიკურმა სკოლა - საქართველომ, ფრიდრიხ ნაუმანის ფონდი თავისუფლებისთვის სამხრეთ კავკასიის ოფისის მხარდაჭერით, კვლევის პარტნიორი იყო ლიტვის თავისუფალი ბაზრის ინსტიტუტი. 

დეტალები

კორონავირუსით გამოწვეულმა პანდემიამ ისე როგორც არასდროს აჩვენა საერთაშორისო თანამშრომლობისა და ინოვაციების მნიშვნელობა. პანდემიის განმავლობაში სახელმწიფო სტრუქტურები დიდ წნეხს განიცდიან, რაც გავლენას ახდენს ადამიანის ცხოვრებაზეც. პანდეემის შემდგომ მნიშვნელოვანი გამოწვევად დარჩება ეკონომიკის განვითარება და საზოგადოების რეაბილიატაცია. თუმცა ამ პროცესებიდან გარკვეული დასკვენების გამოტანა აუცილებელია, რათა მომავალში გარკვეული საფრთხეების გააზრება და პრევენცირება უფრო მარტივად შევძლოთ.

დეტალები

ბოლო ხანების ფასების ზრდამ და ინფლაციამ, ეროვნული ბანკზე და მონეტარულ პოლიტიკაზე მსჯელობის გააქტიურება გამოიწვია. როგორც წესი აქტიურად განიხილება ეროვნული ბანკის როლი ამ საკითხში, მისი საჭიროება და აუცილებლობა, მონეტარული ბერკეტების გამოყენების მიზანშეწონილობა. სხვადასხვა უწყების მრავალფეროვანი ინტერესი და თავად სავალუტო რეჟიმის გამართლებულობის კითხვები ისეთ ვითარებას ქმნის, რომ შეუძლებელს ხდის ამ საკითხზე რამე შეთანხმების მიღწევას.

დეტალები

„კაპიტალიზმი თუ გარემო: შეიძლება თუ არა სიხარბე ოდესმე იყოს მწვანე?“ The Guardian -ის სტატიაში, რომელიც ამ სათაურით გამოქვეყნდა მოცემულია სტანდარტული ხედვა კაპიტალიზმისა და გარემოს ურთიერთობის შესახებ. ამ სტატიის მიხედვით კაპიტალიზმი და გარემო აუცილებლად ეწინააღმდეგებიან ერთმანეთს. სტატიაში განხილული ლოგიკით გამდიდრების ერთადერთი გზაა გარემოს გამოყენებაა, რა პროცესშიც გარემო მნიშვნელოვნად ზიანდება.

დეტალები

ავტორი: Craig Biddle, The Objective Standard

თარგმანი: Irakli Iagorashvili, Ayn Rand Center Georgia

სტატიის თავდაპირველი ვერსია გამოქვეყნდა The Objective Standard-ის გვერდზე, აქ სტატიის ქართული ვერსია გამოქვეყნებულია მათი ნებართვით.

დეტალები

ახ.წ. პირველ საუკუნეში რომის იმპერატორმა, ნერონმა, განაცხადა : „მოდით გადავიხადოთ გადასახადები იქმადე სანამ არავინ არაფერს არ ფლობდეს იქნება“.ნერონს ნამდვილად უყვარდა მაღალი საგადასახადო განაკვეთი. ამ კუთხით მას არაერთი ისტორიული კამპანია ჩაუტარებია, თუმცა არც ერთი ასეთი პოლიტიკოსი დაუსჯელი არ დარჩენილა. ნერონიდან მრავალი საუკუნის შემდეგ, საფრანგეთის მეფის, ლუი XIV- ის, ფინანსთა მინისტრმა, ჟან ბატისტ კოლბერტმა იცოდა, რომ მთავრობები ფრთხილად უნდა მოეკიდოს მათ მოვალეობებს. მისი ცნობილი გამონათქვამია რომ,

დეტალები

ავტორი: Craig Biddle, The Objective Standard

თარგმანი: ირაკლი იაგორაშვილი, Ayn Rand Center Georgia

სტატიის თავდაპირველი ვერსია გამოქვეყნდა The Objective Standard-ის გვერდზე, აქ სტატიის მცირედით შემოკლებული ვერსია გამოქვეყნებულია მათი ნებართვით.

დეტალები

ვერ გამიგია, თუ რატომ არის სურვილი, რომ შეინარჩუნო ფული, რომელიც გამოიმუშავე “სიხარბე”, ხოლო სურვილი რომ აიღო სხვისი ფული “სიხარბის” საწინააღმდეგო - ტომას სოუელი

დაიჯერებთ თუ არა, მე-16 საუკუნის იდეები დღესაც 21-ე საუკუნის პოლიტიკურ დისკურსშიც შეგიძლიათ აღმოაჩინოთ. 1516 წელს უნივერსალური საბაზისო შემოსავალი ქურდობასთან გამკლავების საშუალებად განიხილებოდა; 2019 წელს ეს საკითხი აშშ-ის ყოფილის საპრეზიდენტო კანდიდატის ენდრიუ იანგის პლატფორმის საფუძველი იყო.

დეტალები

საკითხი, რომელსაც დღეს მინდა შევეხო, მოკლედ რომ ვთქვა, არის მდგომარეობა, რომელშიც ახალი ზელანდია აღმოჩნდა 1984 წლისთვის. ამასთანავე, შევეხები იმას, თუ როგორ მოვახერხეთ გამოვსულიყავით იმ ქაოსიდან. დავახასიათებ პოლიტიკას, რომელიც ჩვენ განვახორციელეთ მთელი ამ პრობლემების გადასაჭრელად. უფრო დეტალურად კი იმ შედეგებზე შევჩერდები, რომლებიც ამ პოლიტიკის განხორციელებამ მოიტანა. ბოლოს იმ პოლიტიკურ და ეკონომიკურ გაკვეთილებს გაგაცნობთ, რომლის სწავლაც შეიძლება ახალი ზელანდიის გამოცდილებიდან.

დეტალები

შებრუნებული სექსიზმიც სექსიზმია.

არ აქვს მნიშვნელობა, თუ ვისკენ არის ის მიმართული და თუ რა მიზნით.

აღნიშნული პრობლემა ყველა ჯგუფზე შესაძლებელია, რომ გავრცელდეს.

ამერიკის შეერთებულ შტატებში წარსულში შავკანიანთა დევნამ, თითქოს დღეს თეთრკნანიანების დისკრიმინაცია (ინვიდიდების უფრო მეტად) ლეგალური და სამართლიანიც კი გახადა. თუ ადრე შავკანიანებს სხვადასხვა დაბრკოლებას უქმნიდნენ ნებისმიერ სისტემაში, იქნებოდა ეს საარჩევნო, პოლიტიკური თუ დასაქმების, დღეს ეს ყველაფერი ისევ შენარჩუნდა,

დეტალები

ზოგადად, ადამიანები ფიქრობენ, რომ ეკონომიკა მხოლოდ მეწარმეების, ბანკირების და მათი მომიჯნავე პროფესიების მქონე ხალხის ინტერესის საგანია, ამასთან, ყოველ ჯგუფს, საზოგადოებრივ სეგმენტს ან ქვეყანას საკუთარი გამორჩეული ეკონომიკური ურთიერთობები ახასიათებს. გამომდინარე იქიდან, რომ ეკონომიკა მეცნიერების ერთ-ერთი ყველაზე ახალი დარგია, გასაკვირი არ არის, რომ ცოდნის ამ ნაწილში მოვლენათა მნიშვნელობის და შინაარსის შესახებ მრავალი მცდარი შეხედულებაა გაბატონებული.

დეტალები

როდესაც საუბარი მიდის გერმანულ ეკონომიკურ სასწაულზე, მოსაუბრეებს ყოველთვის ერთი და იგივე როდი აქვთ მხედველობაში.

ერთნი ამტკიცებენ, რომ ეkონომიკური სასწაული მოახდინა ჰიტლერმა, როდესაც მოიპოვა ძალაუფლება 1933 წელს, სხვები სასწაულად მიიჩნევენ გერმანიის ომის შემდგომ სწრაფ აღდგენას.

ამ მოვლენებს შორის რომელი იმსახურებს სასწარულის სახელს ან რომელი მეტად იმსახურებს მას?

დეტალები

ადგილობრივი მმართველობა, ღია დემოკრატია და საგადასახადო კონკურენცია შვეიცარიაში

ნება მიბოძეთ, მოკლედ აგიხსნათ, თუ რა განაპირობებს იმ ფაქტს, რომ შვეიცარიაში კანტონალური (საოლქო) და მუნიციპალური ხელისუფლება რეალურად მუშაობს. შვეიცარიის აღმოსავლეთ ნაწილში ერთერთი მუნიციპალიტეტის მერს ვიცნობ, სადაც 5 000 მოსახლე ცხოვრობს (მთლიანად შვეიცარიაში სულ სხვადასხვა სიდიდის 3000 მუნიციპალიტეტი და 26 კანტონაა.

დეტალები

სტატია თავდაპირველად გამოქვეყნდა The Objective Standard-ის გვერდზე და ხელახლა გამოქვეყნდა აქ მათი ნებართვით.

იდენტობის პოლიტიკა ყველაფერ კარგზე თავდასხმაა.

 ყველაფერ კარგზე.

იმიტომ რომ ეს არის თავდასხმა ყველაზე ფუნდამენტურ პრინციპზე - იდენტობის კანონზე.

იდენტობის კანონი არის პრინციპი, რომ ყველაფერი რაც არსებობს არის გარკვეულწილად სპეციფიკური; ყველაფერს აქვს თვისებები, რომლებიც ქმნის მათ იმათ, რაც არიან; ყველაფერს აქვს ბუნება: რაიმე - არის ის, რაც არის. ვარდი ვარდია. ადამიანი ადამიანია. ინდივიდი ინდივიდია.

დეტალები

ბუნებრივი რესურსების მართვის მეთოდები, რომლებსაც მთავრობა იყენებს, სულ უფრო მზარდ საყოველთაო უკმაყოფილებას იწვევს, როგორც ფერმერებში, ისე გარემოსდამცველებში, დასასვენებელ-გამაჯანსაღებელი სფეროს წარმომადგენლებში, ნავთობისა და გაზის მომპოვებლებში, ხე-ტყის გადამამუშავებელი მრეწველობის წარმომადგენლებში და ა.შ. მიუხედავად იმისა, რომ ყველა მათგანს განსხვავებული მოსაზრებები ამოძრავებთ, თითოეული მათგანი აღიარებს, რომ ბუნებრივი რესურსები უყაირათოდ და ან მიკერძოებულად იმართება. თუმცა იმას, რომ გარემოსდაცვითი პოლიტიკის შემუშავებასთან დაკავშირებით მრავალი მითი და მცდარი მოსაზრება არსებობს, თავად ბუნებრივი რესურსების სისტემების სირთულე განაპირობებს.

დეტალები

აინ რენდის ინსტიტუტის საბჭოს თავმჯდომარემ იარონ ბრუკმა საკუთარ ტვიტერის გვერდზე ის ძირითადი გზები დაასახელა, რომლითაც კაპიტალისტური (სრულად თავისუფალ ბაზარზე დამყარებული) სახელმწიფო კორონავირუსთან დაკავშირებულ კრიზისს უპასუხებდა.

დეტალები

საბადოთა საკუთრების უფლების წარმოშობა ჩილეში 

1971 წელს, ჩრდილო ამერიკის კომპანიების საკუთრებაში არსებული სპილენძის ოთხი დიდი სამთამადნო საწარმოს უკომპენსაციო ნაციონალიზაციის მიზნით, მარქსისტმა პრეზიდენტმა სალვადორ ალიენდემ კონგრესის თანხმობა მიიღო კონსტიტუციონალურ რეფორმაზე, რომლის თანახმადაც, სახელმწიფოს ყველა საბადოზე „აბსოლუტური, ექსკლუზიური, ხელშეუხებელი და უვადო“ საკუთრების უფლება უნდა ჰქონოდა. ამგვარად, ერთ ღამეში შეიცვალა საუკუნოვანი კანონიერი ტრადიცია, რომლის თანახმადაც, მაღაროელს უფლება ჰქონდა თავის მაღაროს „ისე მოპყრობოდა, როგორც საკუთარს”. რასაკვირველია, სამთამადნო მრეწველობაში ჩადებული ყველა კერძო ინვესტიცია მაშინვე გაუფასურდა.

დეტალები

არსებულ რთულ სიტუაციაში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია საქართველომ პრაგმატული გზა აირჩიოს და ზედმეტად არ აყვეს ემოციებს - ეს ეხება როგორც ჯანდაცვის ღონისძიებებს, ასევე ეკონომიკურ პოლიტიკასაც.

დეტალები

რეარდენმა გაიგო, თუ როგორ გადაულაპარაკა ბერტრამ სკადერმა ვიღაც გოგონას, რომელმაც შემდეგ აღშფოთებულმა წამოიძახა:

– მის გამო გული ნუ დაგწყდება. ხომ იცი, რომ ფული ყველანაირი ბოროტების საწყისია, და ის კი ფულის ტიპიური პროდუქტია.

რეარდენს არ ეგონა, რომ ფრანცისკოს შეეძლო ეს გაეგონა, მაგრამ დაინახა, როგორ შებრუნდა ის წყვილისკენ ცივი, მაგრამ თავაზიანი ღიმილით.

დეტალები

საერთოდ, რთულია ისაუბრო თავისუფალ ბაზარზე, არა იმიტომ, რომ ძნელია ამ ეკონომიკური მოდელის საფუძვლების გაგება, არამედ იმიტომ, რომ ყველა განსხვავებულად აღიქვამს. ზოგი თავისუფალ ბაზარში მის წმინდა მნიშვნელობას გულისხმობს, ანუ ბაზარს მთავრობის ჩარევის გარეშე, თუმცა უმრავლესობას თვალწინ კრონი კაპიტალიზმი უდგება. ამ მოვლენას კარგად აღწერს როდერიკ ლონგი.

დეტალები

მაშ, რა უნდა მოიმოქმედოს მთავრობამ, რომ ხელი შეუწყოს სამეწარმეო ინოვაციურობას, მზაობას და განსჯას?

შესაძლებელია თუ არა მეწარმეობის ხელშეწყობა, გაძღოლა და წარმართვა ზევიდან, ხელისუფლების მხრიდან, თუ ეს აუცილებლად ძირებიდან წამოსული, ბაზრის მიერ წამოშობილი მოვლენაა?

პასუხი, რა თქმა უნდა, არის ის, რომ მეწარმეობა წარმოიშობა არა სახელმწიფოს ხელდასმით, არამედ პიროვნებების ინიციატივით, შემოქმედებით და ენთუზიაზმით. საუკეთესო რამ, რაც მთავრობას მეწარმეობისთვის ხელშესაწყობად შეუძლია გააკეთოს, მეწარმეობის განვითარების წამახალისებელი გარემოს შექმნაა – ესაა: სტაბილური ფული, კანონის უზენაესობა, თავისუფალი და ღია კონკურენცია.

დეტალები

შობა, მიუხედავად მისი რელიგიური დატვირთვისა, დასავლური სამყაროს სეკულარულ დღესასწაულად იქცა. 24 დეკემბრის ღამეს ქრისტიანებთან ერთად, ათეისტებიც ჩუქნიან საჩუქრებს ერთმანეთს, აღნიშნავენ ამ მშვენიერ დღეს და მათაც უხარიათ სხვებთან ერთად. საინტერესოა, თუ როგორ აღნიშნავდნენ შობას და რას ამბობდნენ ამ დღესასწაულზე ცნობილი ათეისტები. აინ რენდის ფილოსოფია ობიექტივიზმი გამორჩეულად ათეისტური ფილოსოფიური მიმდინარეობაა. ეს სწავლება სამყაროს შეცნობის ერთადერთ საშუალებად მხოლოდ გონებას აღიარებს და შესაბამისად რწმენას უარყოფს.

დეტალები

1943 წელს ჯონ მეინარდ კეინზი აცხადებდა – „ცენტრალური ბანკის საკრედიტო ექსპანსია სასწაულებს ახდენს, ქვას პურად აქცევსო”.

ხანგრძლივი კრიზისის შემდეგ იაპონიის მთავრობამ და ცენტრალურმა ბანკმა ძალების აღდგენა სცადეს და მეოცე საუკუნის უკანასკნელი კეინზისეული ექსპერიმენტი ჩაატარეს. სამწუხაროდ, ეს ექსპერიმენტი მარცხით დამთავრდა. არა მარტო იაპონიის ისტორია, არამედ მთელი XX საუკუნის ეკონომიკური ისტორია მოწმობს, რომ კეინზის მიერ დაპირებული სასწაული სიყალბე აღმოჩნდა. მან ცხოვრების მაღალი სტანდარტები კი არა, კრიზისი და დეპრესია მოიტანა.

დეტალები

აინ რენდი უდავოდ კულტურული ფენომენი და თანამედროვეობის ერთ-ერთი ყველაზე პროვოცირებადი ფილოსოფიური ხმაა. მიუხედავად ხმაურიანი კრიტიკისა, მისი რომანების “პირველწყაროსა” და “ატლანტმა მხრები გაშალას” კითხვა, მკითხველს კვლავაც ღრმად აღაფრთოვანებს. არსებობს მიზეზი, რის გამოც მისი ნამუშევრები ასეთ ძლიერ რეაქციებს კიდევ უფრო ამძაფრებს. რენდის ლიტერატურული მიზანი „იდეალური ადამიანის წარმოჩენა“ და მორალური იდეალის შექმნა იყო. იდეალებზე საუბარი მის რომანებს ფილოსოფიურ ხასიათს ანიჭებს და მისი აზრი იდეალურზე სადაო ხდება.

დეტალები

მარტ ლაარი
ესტონეთის პრემიერმინისტრი 1992-94 და 1999-2002 წლებში. ესტონეთის პარლამენტის წევრი, პროპატრიისა და რესპუბლიკის კავშირის ფრაქციის თავმჯდომარე

ახალი ეკონომიკური სკოლა საქართველო, ტომი V, თავისუფლების ბიბლიოთეკა
გამოქვეყნდა 2002 წელს

ესტონეთი ჩრდილოეთ ევროპის პატარა ქვეყანაა, რომელიც ბალტიის ზღვის პირას, აღმოსავლეთისა და დასავლეთის, ჩრდილოეთისა და სამხრეთის გზაჯვარედინზე მდებარეობს. სამუელ ჰანტინგტონის თანახმად, ესტონეთი დასავლური ცივილიზაციის საზღვარია, საზღვარი, სადაც ცივილიზაციები ერთმანეთს ეჯახება1. ამის გამო, ესტონეთი ისტორიკოსების დიდ ინტერესს იწვევს, მაგრამ იქაურ ხალხს რთულ პირობებში უწევს ცხოვრება.

დეტალები

ბერნი სანდერსი ფიქრობს რომ აშშ-მა უნდა გაითვალისწინოს შვედეთის და სხვა სკანდინავიური ქვეყნების გამოცდილება და „ისწავლოს თუ რა გააკეთეს მათ საკუთარი მშრომელი ხალხისათვის“. ვერმონტის სენატორი ისე ხშირად იმეორებდა ამას თავისი კამპანიის დროს, რომ რესპუბლიკელმა სენატორმა მარკო რუბიომ თქვა „ვფიქრობ ბერნი სანდერსი არის კარგი კანდიდატი პრეზიდენტობისათვის - შვედეთში“.

დეტალები

 თქვენ, ალბათ, გაგიგონიათ ფრაზა: ”მდიდრები მდიდრდებიან, ხოლო ღარიბები კი უფრო ღარიბდებიან”.

დიახ, მართალია, მდიდრები მდიდრდებიან, მაგრამ ღარიბებიც მდიდრდებიან - განსაკუთრებით თუ ათწლეულებს ან უფრო მეტ პერიოდს ვაანალიზებთ და  ვაკვირდებით იმ ქვეყნებს, სადაც მთავრობები პატივს სცემენ კანონის უზენაესობასა და საკუთრების დაცვის უფლებებს.

დეტალები

The first lesson of economics is scarcity: there is never enough of anything to fully satisfy all those who want it. The first lesson of politics is to disregard the first lesson of economics. Thomas Sowell

ქართველ ახალგაზრდა პოლიტიკოსებს პარლამენტში ალბათ არავინ უთხრა აქამდე, რომ კონსტიტუცია საბჭოთა საქართველოსაც ჰქონდა და მათი მოგონილი არ არის. კომუნისტებსაც ეგონათ, რომ „მთავარ კანონში“ რასაც ჩაწერდნენ,